Portal Orzeczeń Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śląskich

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 listopada 2014 roku

Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śląskich III Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący SSR Iwona Król-Kroczak

Protokolant Magdalena Przyślakiewicz

po rozpoznaniu w dniu 04 listopada 2014r. w Ząbkowicach Śląskich

sprawy z powództwa A. D. (1)

przeciwko R. D.

o podwyższenie alimentów

I.  raty alimentacyjne ustalone od pozwanego R. D. w ugodzie zawartej przed Sądem Rejonowym w Ząbkowicach Śląskich w dniu 03.09.2003 roku w sprawie sygnatura akt III RC 229/03 w wysokości po 200 zł. miesięcznie na rzecz A. D. (1) p o d w y ż s z a z dniem 03 lipca 2014 roku do kwoty po 500 zł ( pięćset złotych) miesięcznie na rzecz powódki A. D. (1), raty płatne z góry do dnia 10-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w terminie płatności którejkolwiek z rat do rąk powódki A. D. (1),

II.  w dalszej części powództwo oddala,

III.  nie obciąża pozwanego kosztami postępowania w sprawie zaliczając je na rachunek Skarbu Państwa,

IV.  wyrokowi w punkcie I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt: III RC 131/14

UZASADNIENIE

Powódka A. D. (1) pozwem z dnia 03.07.2014 r. wniosła o podwyższenie alimentów od pozwanego R. D., ustalonych na mocy ugody z dnia 03.09.2003 r. zawartej przed Sądem Rejonowym w Ząbkowicach Śl. w sprawie sygn. akt III RC 229/03, z kwoty po 200 zł do kwoty po 1000 zł miesięcznie, płatnych z góry do dnia 10-go każdego miesiąca począwszy od dnia 01 lipca 2014 roku z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z rat. Powódka wniosła też o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i zasądzenie od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje żądanie powódka podała, iż w dniu 03.09.2003 r. Sąd Rejonowy w Ząbkowicach Śl. zasądził od pozwanego na jej rzecz alimenty w kwocie 200 zł miesięcznie. Po wydaniu orzeczenia w powyższej sprawie nastąpiła istotna zmiana w zakresie jej usprawiedliwionych potrzeb oraz wysokości kosztów utrzymania. Stwierdziła, iż cierpi na dziecięce porażenie mózgowe i ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności. Jest również upośledzona w stopniu lekkim. Dodała, że na koszty jej utrzymania składają się opłaty za rehabilitację 30 złotych dziennie (dwie godziny tygodniowo), podręczniki, korepetycje i inne wydatki związane ze szkołą około 400 złotych, dojazd do szkoły 500 złotych miesięcznie, środki czystości 60 złoty miesięcznie, zakup obuwia 30 złoty miesięcznie, a także wydatki na stomatologa i basen oraz wyżywienie. Wskazała też, że poprawiła się sytuacja materialna pozwanego i nastąpił wzrost jego dochodów, gdyż pracuje on zarobkowo w Niemczech.

Na rozprawie w dniu 25.09.2014 r. pozwany R. D. uznał żądanie powództwa do kwoty po 300 złotych miesięcznie w dalszej części wnosząc o jego oddalenie.

W piśmie procesowym z dnia 02 października 2014 roku pozwany dodatkowo podał, iż od kilku lat jego sytuacja pogarsza się ze względów zdrowotnych i finansowych. Po wydaniu wyroku w powyższej sprawie nastąpi znaczne pogorszenie jego sytuacji materialnej, która i tak jest ciężka. Dodał, że nie posiada żadnego majątku, a wręcz przeciwnie zadłużenie u rodziców i brata którzy pożyczają mu pieniądze na alimenty i utrzymanie. Ponadto pomogła mu też pani U. S., która wzięła kredyt dla niego, aby mógł spłacić zadłużenie u komornika. Stwierdził, iż jest osobą po pięćdziesiątce i w związku z tym trudno jest mu uzyskać pracę, a ze względu na syna W. D. nie może dojeżdżać do pracy. Oświadczył, że pieniądze zarobione w ramach sezonowych prac poza granicami kraju w pierwszej kolejności przeznacza na alimenty i utrzymanie syna oraz na lekarstwa dla siebie i syna. Wskazał, że matka powódki w ostatnim czasie otrzymała spadek po ojcu w którego skład wchodzi mieszkanie i auto, a w czerwcu tego roku otrzymała kwotę 22 tysięcy złotych. Powódka ma też możliwości korzystania z szerokiej pomocy społecznej oraz z ulg (...), (...), telekomunikacji, poczty oraz dofinansowania (...) Centrum Pomocy (...) na turnusy rehabilitacyjne i zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. Podał, iż jego wydatki to opał – 1560 zł, czynsz – 200 zł, woda – 60 zł, gaz – 60 zł, stomatolog – 80 zł, leki – 100 zł, środki czystości – 60 zł, Internet – 35 zł, telefon – 30 zł, alimenty – 200 zł, utrzymanie syna 130 zł, wyżywienie – 700 zł.

Stanowiska stron nie uległy zmianie do końca procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka A. D. (1), ur. (...) pochodzi ze związku małżeńskiego pozwanego R. D. i D. D. (1) obecnie O.. (okoliczność bezsporna)

Na mocy ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Ząbkowicach Śl. w dniu 03 września 2003 roku R. D. zobowiązał się łożyć tytułem podwyższonych alimentów na utrzymanie powódki A. D. (1) kwoty po 200 zł miesięcznie, począwszy od dnia 01 września 2003 roku, raty płatne z góry do 10 – tego dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w terminie płatności którejkolwiek z rat.

A. D. (1) miała wówczas 11 lat i uczęszczała do czwartej klasy szkoły podstawowej. Była dzieckiem niepełnosprawnym. Jej miesięczny koszt utrzymania matka oceniała na kwotę 450 – 500 zł. Składał się na to: koszt wyżywienia – około 200 zł, ubranie – 100 zł, zakup środków higienicznych – 40 zł, komitet rodzicielski i ubezpieczenie około 80 zł. Podręczniki kupił wówczas pozwany.

Powódka wraz z matką, siostrą i pozwanym zamieszkiwała wówczas w mieszkaniu komunalnym w Z. na ulicy (...). Miesięczny czynsz wynosił wówczas 150 zł, opłata średnia za energię elektryczną to kwota około 100 zł raz na dwa miesiące, średnia opłata za gaz to kwota około 200 zł raz na dwa miesiące, a jeżeli nie był to okres grzewczy około 100 zł raz na dwa miesiące. Woda była wliczona w czynsz. Matka powódki nie otrzymywała dodatku mieszkaniowego.

Matka powódki D. D. (1) (obecnie O.) w tamtym okresie nigdzie nie pracowała, z uwagi na to, iż opiekowała się dzieckiem niepełnosprawnym. Z tego tytułu otrzymywała świadczenie w kwocie 418 zł. Zasiłek stały był przyznany do kwietnia 2005 roku. Na powódkę otrzymywała również zasiłek rodzinny w kwocie 42,50 zł i pielęgnacyjny w kwocie 140 zł.

R. D. mieszkał wówczas z rodziną w Z. na ulicy (...) i dokładał się do utrzymania mieszkania. Nie pracował zawodowo i nie był zarejestrowany jako osoba bezrobotna. W miarę możliwości podejmował prace dorywcze poza granicami kraju. Była to praca legalna na umowę. Ostatni raz pracował wówczas od marca do maja 2003 roku i zarobił 4200 euro.

/dowód: - akta Sądu Rejonowego w Ząbkowicach Śl., sygn. akt III RC 229/03/

Powódka A. D. (1) ukończyła Technikum o profilu Ochrona (...), ale nie ma żadnego zawodu, gdyż nie obroniła dyplomu. Bezpośrednio po ukończeniu tej szkoły, aby zdobyć zawód, podjęła naukę w Zespole Szkół (...) w K. w Szkole Policealnej o kierunku technik BHP. Nauka w tej szkole trwa 3 semestry. Obecnie powódka rozpoczęła 3 semestr. Jest to szkoła wieczorowa. Nauka odbywa się w czwartki i piątki od godziny 16:00 do 20:00 i w soboty od godziny 8:00 do 14:00. A. D. (1) w grudniu 2014 roku ma ukończyć szkołę, zaś w styczniu 2015 roku zdaje końcowy egzamin. Po ukończeniu tej szkoły ma zamiar podjąć dalszą naukę we W.. Chciałaby bowiem zostać fizykoterapeutą.

/dowód: - zaświadczenie Zespołu Szkół (...) w K. Szkoła Policealna z dnia 31 stycznia 2014 roku - k. 14,

- zeznania matki powódki D. O. – k. 43 v - 44

- zeznania powódki A. D. (1) – k. 67 – 67v

Powódka A. D. (1) obecnie jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w Z. Śl. filia w Z. jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku od dnia 01 października 2014 roku. Od chwili zarejestrowania nie została jej przedstawiona propozycja odpowiedniej pracy. Urząd Pracy dysponuje ofertami pracy dla osób niepełnosprawnych. Nie ma jednak ofert dla osób, które mogą pracować tylko w warunkach pracy chronionej. W 2013 roku przez okres pięciu miesięcy od lipca do połowy miesiąca grudnia powódka była na stażu w H. i zarabiała wówczas około 900 zł. Od 01 kwietnia 2014 roku powódka wyrejestrowana została z Powiatowego Urzędu Pracy gdyż w tym okresie brała udział w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe. Nie była bowiem gotowa do podjęcia pracy. Uczestniczyła wówczas w projekcie systemowym „Nasza misja – Wasza praca” realizowanym przez Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy (...) w Z.. W tym czasie objęta była ubezpieczeniem zdrowotnym przez Ośrodek. Za uczestnictwo w projekcie nie otrzymywała żadnego wynagrodzenia.

/dowód: - pismo Powiatowego Urzędu Pracy w Z. Śl. z dnia 21.10.2014r. – k. 54 – 57v

- zaświadczenie Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w Z. z dnia 27 sierpnia 2014 roku – k. 17

- zeznania matki powódki D. O. – k. 43 v - 44

- zeznania powódki A. D. (1) – k. 67 – 67v

A. D. (1) jest osobą chorą. Od urodzenia jest niepełnosprawna z powodu mózgowego porażenia dziecięcego postać kurczowa. Wymaga stałej rehabilitacji usprawniającej, a także współpracy z psychologiem i pedagogiem z uwagi na lekki stopień upośledzenia umysłowego. Z tego też powodu wymaga opieki rodziny. Orzeczeniem (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w D. z dnia 18 kwietnia 2012 roku zaliczona została do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Orzeczenie wydano do dnia 30 kwietnia 2016 roku. Wskazano również, że może być zatrudniona jedynie w warunkach chronionych.

/dowód: - zaświadczenie Polskiego Centrum (...) Instytut Medyczny Oddział (...) neurologiczna w Z. z dnia 07.08.2014r. – k. 15,

- orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w D. z dnia 18.04.2012r. – k. 16,

- zeznania matki powódki D. O. – k. 43 v - 44

- zeznania powódki A. D. (1) – k. 67 – 67v

Powódka A. D. (1) nie ma przyznanej renty. Otrzymuje jedynie zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł oraz alimenty od ojca do tej pory w kwocie 200 zł. Są to jej jedyne dochody. Nie posiada żadnego majątku. Nie zawarła związku małżeńskiego. (...) wspiera ją matka i ojczym. Ojciec nie utrzymuje z nią żadnych kontaktów. Obecnie mieszka wraz z matką w mieszkaniu ojczyma. Opłaty za to mieszkanie wynoszą: czynsz 70 zł miesięcznie, energia elektryczna 150 zł miesięcznie, gaz około 100 zł miesięcznie, woda 300 zł co dwa miesiące, Internet 70 zł miesięcznie. W czasie gdy tam przebywają koszty utrzymania mieszkania w całości ponosi ojczym powódki. Za mieszkanie na ulicy (...) matka powódki opłaca jedynie czynsz w kwocie 140 zł miesięcznie. Wyżywienie to kwota około 300 – 400 zł miesięcznie. Ubranie 40 zł miesięcznie. Z uwagi na schorzenie nogi – niedowład prawej kończyny matka powódki praktycznie co miesiąc kupuje jej nowe buty. Stara się kupować najtańsze dlatego ich koszt wynosi około 30 zł miesięcznie. Przejazdy do szkoły zamykają się kwotą około 500 złotych miesięcznie. Powódkę do szkoły dowozi samochodem matka. Za podręczniki pomoce naukowe i wykonywanie kserokopii materiałów szkoleniowych niezbędne do szkoły matka powódki płaci około 200 zł miesięcznie mimo, iż podręczników nie kupuje nowych. Korepetycje to kwota około 100 zł miesięcznie (raz w tygodniu 25 zł za godzinę). Artykuły higieniczne to kwota około 100 zł miesięcznie. Najwięcej wynoszą jednak koszty rehabilitacji powódki. Jest to bowiem koszt około 750 zł miesięcznie (2 godziny dziennie po 15 zł przez 25 dni w miesiącu). Wizyty u stomatologa około 50 zł miesięcznie. Dodatkowo powódka wraz z matką korzysta z wyjazdów organizowanych przez (...) Centrum Pomocy (...). Wyjazd ten jest raz w roku i wówczas matka powódki uiszcza kwotę 1000 zł resztę dofinansowuje (...). Powódka nie korzysta z pomocy opieki społecznej. W roku 2013 r. A. D. (1) osiągnęła dochód w kwocie 133,94 zł, zaś w roku 2012 dochód nie podlegający opodatkowaniu (stypendium) w kwocie 1.000 zł.

/dowód: - pismo Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w Z. z dnia 28.10.2014r. – k. 62

- pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. Śl. z dnia 23.10.2014 r. – k. 53

- zeznania matki powódki D. O. – k. 43 v - 44

- zeznania powódki A. D. (1) – k. 67 – 67v

Matka powódki D. O. z zawodu jest sprzedawcą. Ukończyła szkołę zawodową. Obecnie pracuje dorywczo jako pomoc kuchenna we W. w pizzerii. Średnio miesięcznie zarabia około 1.200 zł netto miesięcznie. Cztery lata temu zawarła nowy związek małżeński z L. O.. Jej obecny mąż pracuje w firmie (...) i zarabia średnio miesięcznie netto 1242,20 zł. D. O. nie posiada żadnego majątku. Korzysta z samochodu zakupionego przez męża jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego. Nikt nie pomaga im finansowo.

/dowód: - zaświadczenie firmy (...) z dnia 16.10.2014r. – k. 51,

- zeznania matki powódki D. O. – k. 43 v - 44

- zeznania powódki A. D. (1) – k. 67 – 67v

Pozwany R. D. z zawodu jest mechanikiem maszyn rolniczych. Obecnie nigdzie nie pracuje. Był zarejestrowany jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku w okresie od 06.06.2014 roku do 10.08.2014 roku. Utrata statusu nastąpiła z powodu niezgłoszenia się w wyznaczonym terminie. W okresie zarejestrowania nie została mu przedstawiona propozycja pracy. Obecnie nie jest zarejestrowany. Przez okres pięciu tygodni pracował poza granicami kraju. Za ten okres zarobił 1.314,74 euro. Pozwany szuka pracy w kraju, ale nie złożył żadnego podania o pracę. Nie starał się też o przyjęcie do pracy w ramach prac interwencyjnych. Urząd Pracy dysponował w okresie ostatniego roku szeregiem ofert dla osób bez kwalifikacji. Pozwany R. D. leczy się z powodu choroby wrzodowej dwunastnicy. Nie korzysta z pomocy opieki społecznej. Nie posiada żadnego majątku. (...) pomagają mu rodzice, brat i U. S.. Pozwany obecnie mieszka u U. S.. Prowadzi ona gospodarstwo rolne. R. D. nie zna dochodu z tego gospodarstwa, ale jego zdaniem jest to kwota ponad 500 zł. Pozwany w roku 2013 r. osiągnął dochód w kwocie 4.129,00 zł, a w roku 2012 nie zgłosił żadnego dochodu. R. D. ma troje dzieci: A. D. (2) w wieku 26 lat, A. D. (1) w wieku 22 lat i W. D. z obecnego związku z U. S. w wieku 5 lat.

Małoletni W. uczęszcza do Zespołu (...) w Z.. Koszt podręczników dla małoletniego w roku szkolnym 2014/2015 wyniósł 129 zł. Koszt pobytu dziecka w przedszkolu (czesne i wyżywienie) kształtuje się w granicach 125 zł miesięcznie. Koszt ubezpieczenia to kwota 59 zł, a opłata za komitet rodzicielski 50 zł. W. D. jest leczony z powodu nawracających infekcji dróg oddechowych.

/dowód: - zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy w Z. Śl. filia w Z. z dnia 01.10.2014r. – k. 29

- zaświadczenie o uzyskanych dochodach z dnia 28.08.2014 r. – k. 32

- pismo Powiatowego Urzędu Pracy w Z. Śl. filia w Z. z dnia 21.10.2014r. – k. 58 – 61

- pismo Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w Z. z dnia 28.10.2014r. – k. 62

- pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w Z. Śl. z dnia 23.10.2014 r. – k. 53

- zaświadczenie Zespołu (...) w Z. z dnia 22.09.2014 r. – k. 34

- zaświadczenie Zespołu (...) w Z. z dnia 29.09.2014 r. – k. 35

- zaświadczenie lekarskie z przychodni lekarskiej w Z. z dnia 29.09.2014 r. – k. 37

- zaświadczenie lekarskie z przychodni lekarskiej w Z. z dnia 30.09.2014 r. – k. 37

- dowody wpłaty nr 18 i 44 z dnia 23.09.2014 r. – k. 38

- kserokopia odpisu skróconego aktu urodzenia małoletniego W. D. – k. 40

- zeznania pozwanego R. D. – k. 67v - 68

R. D. zamieszkuje obecnie u U. S..

Pozwany swój miesięczny koszt utrzymania określa na kwotę 1.500 – 1.700 zł. Jego zdaniem na podaną kwotę składają się: koszty ubrania 30 zł, wyżywienie 700 zł miesięcznie, zakup papierosów 200 – 300 zł miesięcznie, środki higieniczne i kosmetyczne około 30 – 50 zł miesięcznie. Ponadto jak wskazał pozwany dokłada się on do wszystkich opłat (150 zł miesięcznie) oraz do zakupu opału (800 zł). Daje też pieniądze na utrzymanie małoletniego syna W.. Jest to kwota około 100 – 130 zł miesięcznie.

Pozwany R. D. 18 sierpnia 2014 roku przekazał na rzecz powódki A. D. (1) kwotę 1.000 zł tytułem alimentów za okres od sierpnia do grudnia 2014 roku. Obecnie nie ma żadnych zaległości u Komornika Sądowego z tytułu należnych powódce alimentów. Pozwany spłaca ratę w Banku (...) S.A I Oddział w Z. w kwocie 730 zł. Kredyt został zaciągnięty dla niego przez U. S..

/dowód: - informacja Komornika Sądowego o stanie zaległości w sprawie egzekucyjnej z dnia 25.09.2014 r. – k. 30

- faktura VAT nr (...) z dnia 02.09.2014 r. – k. 31

- faktura VAT nr (...) z dnia 22.09.2014 r. – k. 33

- potwierdzenie wpłaty na rachunek (...) z dnia 24.09.2014r. – k. 36

- potwierdzenie przekazu pocztowego z dnia 18.08.2014r. – k. 39

- zeznania pozwanego R. D. – k. 67v - 68

Sąd zważył, co następuje:

Po wnikliwym przeanalizowaniu całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszym postępowaniu i po dokonaniu jego oceny w granicach przewidzianych w art. 233 § 1 kpc, Sąd doszedł do przekonania, że powództwo wniesione przez A. D. (1) o podwyższenie alimentów zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 KRiO rodzice zobowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Z dyspozycji tego przepisu wynika, że rodzice mogą być zwolnieni od świadczeń alimentacyjnych w stosunku do dziecka tylko wtedy, gdy dziecko posiada własny majątek, a dochody z tego majątku wystarczają na całkowite pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. We wszystkich innych wypadkach na rodzicach ciąży stanowczy obowiązek dostarczania dziecku środków utrzymania i wychowania, ograniczony ich możliwościami zarobkowymi i majątkowymi stosownie do art. 135 § 1 krio. Zaznaczyć przy tym należy, że ustalenie możliwości zarobkowych czy majątkowych zobowiązanego do alimentacji ma często charakter hipotetyczny, gdyż kryterium takich możliwości nie zawsze są zarobki osiągane w rzeczywistości przez zobowiązanego, lecz sama zdolność do uzyskania wyższego wynagrodzenia. Dlatego też Sąd rozstrzygając w przedmiocie obowiązku alimentacyjnego opiera się nie na podstawie zarobków otrzymywanych przez stronę, lecz w oparciu o zarobki, które odpowiadają możliwościom zobowiązanego.

Z powyższego wynika, że czas trwania tego obowiązku nie jest ograniczony konkretnym terminem, a jedynie okolicznością czy ze względu na poziom rozwoju i stopień wykształcenia uprawniony może utrzymać się samodzielnie. Paragraf 2 tego artykułu stanowi, że poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.

Stosownie natomiast do treści § 3 cytowanego artykułu, rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Uzyskanie przez dziecko pełnoletności nie zmienia zatem jego sytuacji prawnej w zakresie alimentów, jeżeli dziecko pobiera naukę w szkole lub na uczelni i czas na nią przeznaczony wykorzystuje na zdobywanie kwalifikacji zawodowych (uchwała SN z dnia 16.12.1987 r. sygn. akt III CZP /91/86).

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem judykatury, w szczególności Sądu Najwyższego, obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należytego przygotowania go, odpowiednio do jego uzdolnień, do pracy zawodowej (art. 96 kro). Obowiązek ten, jak wskazano powyżej, nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, a w szczególności przez termin dojścia przez alimentowanego do pełnoletności. Nie jest także związany ze stopniem wykształcenia w tym sensie, że nie ustaje z chwilą osiągnięcia przez alimentowanego określonego stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy trwanie bądź ustanie tego obowiązku, jest to, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie, przy czym przyjmuje się, że nie można tego oczekiwać od dziecka małoletniego. Wobec powyższego w stosunku do dzieci, które osiągnęły pełnoletność, brać należy pod uwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie nauki. Przyjęcie przeciwnego stanowiska powadziłoby do zahamowywania, a co najmniej znacznego utrudniania, dalszego rozwoju dziecka, a to przez pozbawienie go środków materialnych, niezbędnych do kontynuowania nauki po osiągnięciu pełnoletności, co pozostawałoby w sprzeczności ze wspomnianym powyżej podstawowym obowiązkiem rodzicielskim (vide: wyrok SN z dn. 14.11.1997r., III CKN 257/97, OSNC 1998/4/70, uchwała SN z dn. 09.06.1976r., III CZP 46/75, OSNC 1976/9/184, wyrok SN z dn. 11.02.1986r., II CRN 439/85, OSP 1987/4/85). Podkreślenia dodatkowo wymaga, iż Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, że dziecku, które podjęło wyższe studia, przysługuje w stosunku do rodziców roszczenie alimentacyjne, w zasadzie do ich ukończenia. Tak jest jednak z reguły wtedy, gdy dziecko nie mające jeszcze określonego zawodu od razu po ukończeniu szkoły średniej podejmuje studia wyższe. Nie ma przy tym znaczenia, czy dziecko studiuje w systemie dziennym, wieczorowym, czy też zaocznym (vide: wyrok SN z dn. 17 grudnia 1976 roku, III CRN 280/76 OSP 1977/11/196).

W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 krio), przy czym przez zmianę stosunków należy rozumieć zmianę okoliczności, od których zależy istnienie i zakres obowiązku alimentacyjnego - istotne zwiększenie lub zmniejszenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie się możliwości zaspokajania potrzeb własnymi siłami. Wynika z tego, że rozstrzygniecie o żądaniu opartym na art. 138 k.r.io. wymaga porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich zmniejszeniu lub zwiększeniu. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków powstałych po wydaniu prawomocnego orzeczenia.

Z porównania stanu faktycznego istniejącego w dniu zawarcia ugody w sprawie sygn. akt III RC 229/03 w przedmiocie poprzednich alimentów i wyrokowania w niniejszej sprawie wynika, iż sytuacja bytowa powódki uległa istotnym zmianom, albowiem od czasu ustalenia poprzedniej wysokości świadczeń alimentacyjnych minął okres 11 lat. Niewątpliwie w tym czasie doszło do zasadniczych zmian cen podstawowych artykułów spożywczych, przemysłowych oraz usług. Wyższe są także koszty związane z utrzymaniem i eksploatacją mieszkania. Nadto, wraz z wiekiem wzrosły potrzeby powódki, co jest naturalne, a tym samym konieczne są większe nakłady finansowe na jej utrzymanie, tym bardziej, iż A. D. (1) ma obecnie 22 lata i uczy się w Zespole Szkół (...) w K. w Szkole Policealnej o kierunku technik BHP, co w sposób oczywisty wiąże się ze znacznymi wydatkami, związanymi choćby z koniecznością dojazdów do szkoły, korepetycji, zakupu podręczników. Wzrosły też koszty ciągłej rehabilitacji jakiej poddawana jest powódka. Od dziecka jest ona bowiem osobą niepełnosprawną. W czasie poprzedniej sprawy alimentacyjnej powódka miała zaledwie 11 lat i uczęszczała do szkoły podstawowej.

W tym miejscu wskazać należy, że wprawdzie obecnie powódka jest osobą pełnoletnią (ma 22 lata), jednak nadal się uczy. Jest słuchaczką 3 semestru Szkoły Policealnej o kierunku technik BHP. Szkoła trwa 3 semestry. W toku postępowania nie wykazano, aby powódka nie czyniła należytych postępów w nauce, zaniedbywała ją z własnej winy, czy też czas przeznaczony na naukę wykorzystywała w inny sposób. Z materiału dowodowego nie można wywieść także wniosku, aby czas pobierania nauki przez powódkę wydłużał się w nadmierny sposób, poza zwyczajowo przyjęte granice.

Przede wszystkim należy zauważyć, iż powódka podjęła naukę w Zespole Szkół (...) w K. w Szkole Policealnej o kierunku technik BHP bezpośrednio po ukończeniu technikum ochrony środowiska. Wprawdzie nie uzyskała ona tytułu technika, gdyż nie obroniła dyplomu lecz zwrócić należy uwagę na to, iż z uwagi na lekki stopień upośledzenia umysłowego nauka nie przychodzi jej z łatwością, a mimo to stara się uzyskać zawód choć wymaga to ogromnego zaangażowania z jej strony i dodatkowych korepetycji, tym bardziej więc jej postawę należy podziwiać. Jest to wprawdzie szkoła wieczorowa, a zajęcia odbywają się tam w czwartki i piątki w godzinach od 16: 00 do 20:00 i w soboty od godziny 8:00 do 14:00. Mogłaby więc teoretycznie podjąć pracę, gdyby nie fakt, iż Orzeczeniem (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w D. z dnia 18 kwietnia 2012 roku zaliczona została do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Orzeczenie wydano do dnia 30 kwietnia 2016 roku. Wskazano również, że może być zatrudniona jedynie w warunkach chronionych. Od chwili zarejestrowania nie została jej jednak przedstawiona propozycja odpowiedniej pracy. Urząd Pracy dysponuje ofertami pracy dla osób niepełnosprawnych. Nie ma jednak ofert dla osób, które mogą pracować tylko w warunkach pracy chronionej. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd nie znalazł podstaw do przyjęcia w niniejszej sprawie, że powódka posiada własne dochody w takiej wysokości, że pozwalają jej na pokrycie swoich kosztów utrzymania. Otrzymuje bowiem jedynie alimenty od ojca, które do tej pory wynosiły 200 zł i zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł. Ponadto, zwrócić uwagę należy na to, iż A. D. (1) nie posiada jeszcze wyuczonego zawodu i żadnych kwalifikacji zawodowych, co dodatkowo nie pozwala jej na samodzielne utrzymanie. Nie bez znaczenia jest w końcu fakt, iż z uwagi na lekki stopień upośledzenia umysłowego, ciągłą rehabilitację usprawniającą, współpracę z psychologiem i pedagogiem wymaga opieki rodziny. Powódka nie dysponuje też żadnym majątkiem ani nie ma takich źródeł dochodów, z których mogłaby pokryć swoje potrzeby życiowe, które z uwagi na realizowaną naukę i rehabilitację są znaczne. Z tych też względów uznać należy, że mimo iż powódka uzyskała pełnoletniość, to jej prawo do świadczeń alimentacyjnych należnych od ojca R. D. nadal istnieje i może być skutecznie dochodzone na drodze sądowej.

Zgodnie ze wskazaniami zawartymi w art. 135 KRiO zakres świadczeń alimentacyjnych zależy zarówno od usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej do alimentów, jak i od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego do alimentacji. Pamiętać przy tym należy, iż obowiązek alimentacyjny obciąża obydwoje rodziców. Tym samym należało w pierwszej kolejności ustalić na jakim poziomie kształtują się stałe i niezbędne potrzeby życiowe powódki.

Ustalając aktualny koszt miesięcznego utrzymania A. D. (1) Sąd oparł się głównie na zeznaniach jej matki D. O. oraz na zeznaniach samej powódki, a także na przedłożonych do akt sprawy dokumentach, które pozwoliły zweryfikować zeznania powódki i świadka D. O..

Sąd ustalił, zgodnie z twierdzeniem matki powódki, uznając je za wiarygodne, iż kwota wydatkowana comiesięcznie na wyżywienie powódki to 300 – 400 zł, co po przeliczeniu daje dzienną stawkę na poziomie 10 – 13 zł. Sąd dał także wiarę zeznaniom jej matki, iż na koszty związane z zakupem środków higienicznych i środków czystości dla powódki wydatkowana jest comiesięcznie kwota 100 zł. Podobnie, Sąd uznał za wiarygodne twierdzenia D. O., że na zakup odzieży dla powódki przeznaczana jest miesięcznie kwota około 80 zł. W/w kwota nie może być uznana za wygórowaną. Wręcz w ocenie Sądu jest bardzo niska biorąc pod uwagę obecne ceny. Oczywistym bowiem jest fakt, iż powódka musi dokonywać zakupu odzieży na różne pory roku. Nadto, Sąd uwzględnił również kwotę 200 zł miesięcznie jako zasadnie wydatkowaną na zakup podręczników, pomocy naukowych i wykonywanie kserokopii materiałów szkoleniowych dla powódki. Biorąc pod uwagę, że jest ona upośledzona umysłowo w stopniu lekkim i nauka nie przychodzi jej z łatwością jak najbardziej uzasadnione są koszty korepetycji w kwocie 100 zł miesięcznie. Dodatkowo powódka ponosi koszty dojazdów do szkoły w kwocie 500 zł miesięcznie. Nie jest to kwota wygórowana biorąc pod uwagę, iż dowozi ją matka samochodem, a z uwagi na godziny zajęć czasami po odwiezieniu córki musi wrócić do domu i pojechać po nią ponownie. Bez wątpienia wskazane wydatki, w związku z pobieraniem przez powódkę nauki, muszą być uznane za uzasadnione i konieczne składniki miesięcznych kosztów jej utrzymania. Nie bez znaczenia dla kosztów utrzymania powódki są wydatki związane z jej rehabilitacją. Jest to bowiem koszt około 750 zł miesięcznie (2 godziny dziennie po 15 zł przez 25 dni w miesiącu), a także wizyty u stomatologa około 50 zł miesięcznie. Dodatkowo powódka wraz z matką korzysta z wyjazdów organizowanych przez (...) Centrum Pomocy (...). Wyjazd ten jest raz w roku i wówczas matka powódki uiszcza kwotę 1000 zł resztę dofinansowuje (...). Na koniec zaznaczyć jeszcze należy, że Sąd nie uwzględnił dla potrzeb niniejszego postępowania wydatków związanych z utrzymaniem mieszkania, które w części powinny przypadać również na powódkę bowiem w swoich zeznaniach jej matka podała, iż koszty te w całości ponosi jej obecny mąż.

Mając na względzie powyższe Sąd uznał, iż łączny koszt utrzymania powódki A. D. (1), przy uwzględnieniu jej rehabilitacji, w skali miesiąca wynosi około 2.000 zł.

Zauważyć również trzeba, iż w toku całego postępowania pozwany w żaden sposób nie kwestionował wysokości kosztów utrzymania powódki, nie przedłożył też żadnych dowodów świadczących o tym, iż koszty jej utrzymania są niższe niż te wskazane w zeznaniach matki powódki. Nie wspomniał o tym nawet w swoich zeznaniach. Natomiast ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 kc). Na stronie pozwanej spoczywał więc ciężar dowodu w tym zakresie.

Jak już wskazano wyżej zakres świadczeń alimentacyjnych zależy obok usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, także od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Należy również podkreślić, że obowiązek alimentacyjny obciąża obydwoje rodziców, jeśli nie wykażą, że są osobami całkowicie niezdolnymi do podjęcia zatrudnienia, zaś z taką sytuacją nie mamy tutaj do czynienia.

Pozwany R. D. z zawodu jest mechanikiem maszyn rolniczych. Obecnie nigdzie nie pracuje. Był zarejestrowany jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku w okresie od 06.06.2014 roku do 10.08.2014 roku. Utrata statusu nastąpiła z powodu niezgłoszenia się w wyznaczonym terminie. W okresie zarejestrowania nie została mu przedstawiona propozycja pracy. Obecnie nie jest zarejestrowany. Przez okres pięciu tygodni pracował poza granicami kraju. Za ten okres zarobił 1.314,74 euro.

Sytuacja więc R. D. w zakresie wykonywanej pracy praktycznie niewiele zmieniła się od czasu ostatniego rozstrzygnięcia, a od tej chwili minęło 11 lat. Wówczas bowiem również nie pracował zawodowo na terenie kraju i nie był zarejestrowany jako osoba bezrobotna. W miarę możliwości podejmował prace dorywcze poza granicami kraju. Była to praca legalna na umowę. Za okres od marca do maja 2003 roku zarobił wtedy 4200 euro. Wprawdzie pozwany obecnie nie pracuje na terenie kraju, jednak nie można w tym miejscu pominąć wspomnianej już wcześniej zasady, iż przy ustalaniu zakresu obowiązku alimentacyjnego Sąd ocenia potencjalne (hipotetyczne) możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej do alimentacji, które po stronie pozwanego są znaczne biorąc pod uwagę dochód jaki uzyskuje za pracę wykonywaną poza granicami kraju. Zdaniem Sądu Roman D. nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości zarobkowych, nie poszukuje aktywnie pracy, nie złożył żadnego podania o pracę, ani o przyjęcie go do pracy w ramach prac interwencyjnych. Nie skorzystał też z żadnej z ofert pracy z Urzędu Pracy, mimo iż było szereg takich ofert tylko w ostatnim roku, a on jak zeznał często bywał w Urzędzie Pracy. Gdyby wykazał się więc chęcią i dobrą wolą, byłby w stanie znaleźć odpowiednie zatrudnienie. Wynagrodzenie, zaś jakie mógłby wtedy uzyskać kształtowało się w granicach od 1.680,00 złotych do 2.500,00 złotych brutto. Wprawdzie w swoich zeznaniach stwierdził, że chodzi i szuka pracy zgodnie z wykształceniem, ale gdyby znalazł inną podjął by ją, aby mieć jakieś utrzymanie. Jednak jakoś trudno uwierzyć w to, że przez 11 lat nie mógł znaleźć żadnej pracy na terenie kraju tym bardziej, że przez tak długi okres miał szereg możliwości przekwalifikowania się. Na znalezienie pracy przez pozwanego z pewnością nie ma wpływu fakt, że leczy się z powodu choroby wrzodowej dwunastnicy, skoro stan zdrowia nie uniemożliwia mu wykonywania pracy poza granicami kraju. Dodatkowo stwierdzić należy, że gdyby stan zdrowia uniemożliwiał mu swobodne wykonywanie pracy zarobkowej z pewnością poczyniłby kroki w kierunku uzyskania orzeczenia o niezdolności do wykonywania pracy, a w dalszej perspektywie być może podjąłby działania w kierunku przyznania renty.

Zauważyć też trzeba, iż w swoich zeznaniach pozwany wskazał, że jego miesięczny koszt utrzymania wynosi około 1.500 do 1.700 zł miesięcznie. Stwierdził, że finansowo pomagają mu brat, rodzice i pani S. z którą mieszka. Dodał też, że pani S. prowadzi gospodarstwo rolne z którego dochód jak mu się wydaje wynosi ponad 500 zł. Przyznał też, że przy takich kosztach utrzymania to co zarobił wystarczyłoby mu na 4 miesiące, ale może liczyć na pomoc rodziców i brata. Biorąc pod uwagę zeznania pozwanego trudno uwierzyć, że przez tyle lat jego rodzice i brat (pozwany nie podał w trakcie przesłuchania jakie mają dochody) chcą go sponsorować i pokrywać tak wysokie koszty utrzymania. Nie można też dać wiary jego zeznaniom w tym zakresie, w którym twierdził iż dochód z gospodarstwa pani S. to kwota ponad 500 zł. Gdyby przyjąć, że tak jest w rzeczywistości trudno byłoby uwierzyć, że przy takim dochodzie dostała ona kredyt, który pozwany obecnie spłaca. Na marginesie tylko zaznaczyć w tym miejscu należy, że nie sposób uznać, iż konieczność spłaty zadłużenia z tytułu kredytu bankowego może wpływać na istnienie i zakres obowiązku alimentacyjnego pozwanego wobec dziecka, oczywistym jest bowiem, iż obowiązek alimentacyjny rodzica wobec dziecka pełnoletniego, które jednak nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, niejako „wyprzedza” inne zobowiązania osoby zobowiązanej do alimentacji. Pozwany nie może więc skutecznie powoływać się na tę okoliczność celem uchylenia się od obowiązku alimentowania dziecka nawet pełnoletniego na odpowiednim poziomie, tym bardziej, iż usprawiedliwione potrzeby dziecka niewątpliwie zwiększają się z upływem czasu. Biorąc pod uwagę, że pozwany nie korzysta z pomocy opieki społecznej uznać należy, iż musi on posiadać inne dochody, o których nie wspomniał w trakcie postępowania przed Sądem.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę Sąd uznał, iż pozwany może w większym stopniu partycypować w kosztach utrzymania swojej córki. Tym bardziej że alimenty jakie płacił przez 11 lat wynoszą, jak wynika z jego zeznań, mniej niż kwota wydatkowana przez niego miesięcznie na papierosy. (w zeznaniach swoich podał bowiem, że kwota ta wynosi około 200 – 300 złotych miesięcznie). Z powódką nie utrzymuje natomiast żadnych kontaktów, nie wspiera jej i oprócz alimentów, w bardzo niskiej kwocie biorąc pod uwagę jej uzasadnione potrzeby, nie pomaga jej w żaden sposób. Kwota 500 złotych nie stanowi wprawdzie nawet połowy niezbędnych kosztów utrzymania powódki jakie ustalono w toku postępowania, ale choć w niewielkiej części pomoże powódce w ukończeniu szkoły i zdobyciu zawodu. Przy ustaleniu obecnej wysokości alimentów na rzecz powódki wzięto również pod uwagę, że R. D. ma na utrzymaniu jeszcze małoletniego syna W. D. w wieku 5 lat i również co do tego dziecka ciąży na nim obowiązek alimentacyjny.

Jednocześnie należy mieć na uwadze, że obowiązek alimentacyjny obciąża obydwoje rodziców, a więc również matkę powódki. Sytuacja D. O. od czasu ostatniego rozstrzygnięcia zmieniła się o tyle, że obecnie pracuje dorywczo jako pomoc kuchenna we W. w pizzerii. Średnio miesięcznie zarabia około 1.200 zł netto miesięcznie. Cztery lata temu zawarła też nowy związek małżeński z L. O.. Jej obecny mąż pracuje w firmie (...) i zarabia średnio miesięcznie netto 1242,20 zł. Wprawdzie pozwany w toku postępowania (pismo procesowe k. 28) podnosił, iż matka powódki w ostatnim czasie otrzymała spadek po ojcu – mieszkanie i samochód oraz w czerwcu 2014 roku kwotę 22 tysięcy złotych, a powódka ma możliwości korzystania „z szerokiej” pomocy społecznej jednak zauważyć trzeba, że ciężar, udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 kc). Na stronie pozwanej spoczywał więc ciężar dowodu w tym zakresie. Jednocześnie Sąd wziął pod uwagę, że matka powódki, mimo że córka jest pełnoletnia, nie tylko wykonuje swój obowiązek alimentacyjny w formie świadczenia pieniężnego w wyższej kwocie niż pozwany i tak będzie nadal, ale przede wszystkim tylko ona właściwie zajmuje się powódką. Matka powódki pomaga jej bowiem nie tylko finansowo, ale także dba o jej rehabilitację, pomaga w nauce i zdobyciu zawodu, gdyż załatwia jej korepetycje, dowozi do szkoły. Zauważyć należy, że wkład pozwanego ogranicza się do uiszczania na jej rzecz alimentów i to jedynie w takiej wysokości jak zostały zasądzone. Osobistych starań dokłada jedynie matka powódki, co biorąc pod uwagę stan zdrowia A. D. (1), wymaga dużego trudu, poświęcenia i zaangażowania.

Zaznaczyć jeszcze trzeba, że wykładnia art. 133 § 1 KRiO nie może pozostawać w oderwaniu od art. 94 KRiO, który nakłada na rodziców obowiązek troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i należytego przygotowania go do pracy, odpowiednio do jego uzdolnień. Jest przy tym oczywiste, iż tylko efektywne pobieranie nauki pozwala uprawnionemu dziecku pełnoletniemu liczyć na alimentowanie go przez rodziców, a z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania, Sąd podwyższył z dniem 03.07.2014 r. (data wpływu pozwu) alimenty od pozwanego na rzecz powódki do kwoty po 500 zł w skali miesiąca (pkt I wyroku), zaś w dalszej części powództwo oddalił (pkt II wyroku). O kosztach procesu orzeczono w oparciu o art. 102 k.p.c. (pkt III wyroku). Rygor natychmiastowej wykonalności wyrokowi w pkt I nadano na podstawie art. 333 § 1 pkt. 1 k.p.c. (pkt IV wyroku). Zgodnie z tym przepisem Sąd nadaje z urzędu wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli zasądza alimenty co do rat płatnych po wniesieniu powództwa.